grafika menu

OGRÓDek



Chwasty

Chwasty ogólnie można zdefiniować jako rośliny niechciane z powodu ich niekorzystnego wpływu na uprawy.
Ze względu na miejsce występowania dzieli się je na:

  • segetalne - spotykane wśród roślin uprawnych na polach. Tworzą własne zbiorowiska roślinne: pojedyncze gatunki lub ich asocjacje są charakterystyczne dla konkretnych warunków siedliska jak również związane są z określonym gatunkiem rośliny uprawnej. Do chwastów segetalnych należą np. chaber bławatek, kąkol polny, ostróżeczka polna, mak polny, mak piaskowy, kurzyślad polny
  • ruderalne - towarzyszą osadom ludzkim, zasiedlając podłoża zmienione przez człowieka, szczególnie środowiska miejskie np. okolice śmietników, wysypiska śmieci, hałdy przemysłowe, rowy, tory kolejowe, parkingi, pobocza dróg oraz otoczenie gospodarstw rolnych jak miedze, przydroża, przypłocia itp. Często spotykane w miejscach bogatych w azot - wywodzą się w dużej części z żyznych lasów łęgowych oraz azotolubnych okrajków leśnych i tworzą własne zbiorowiska roślinne. Należą do nich np. łopian i pokrzywa
  • łąkowe - nieatrakcyjne dla zwierząt (np. pokrzywa, ostrożeń), niestrawne lub trujące (wilczomlecz) oraz pasożyty (szelężnik).

Gatunki chwastów:

  • kąkol polny, (Agrostemma githago L.) - gatunek z rodziny goździkowatych. Pochodzi z zachodniej i środkowej Azji, południowej Europy i północnej Afryki. Został szeroko rozprzestrzeniony wraz z uprawami zbóż, w których rośnie jako chwast.
  • babka zwyczajna, b. większa (Plantago maior L.) - Europa i Azja, zawleczony na inne kontynenty, pospolity w Ameryce Północnej, w Polsce pospolity chwast ruderalny związany z miejscami wydeptywanymi
  • bez czarny, dziki bez czarny (Sambucus nigra L.) - Europa, rozprzestrzeniony w innych częściach świata (kiedyś był uprawiany)
  • bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea L.) - Europa, w klimacie umiarkowanym Azji, na Syberii, gatunek zawleczony do Ameryki Północnej, w Polsce pospolity
  • cynodon palczasty, trawa bermudzka, psi ząb palczasty (Cynodon dactylon (L.) Pers.) - na południu Stanów Zjednoczonych jako odporna na suszę roślina pastewna, w Polsce pospolity chwast na siedliskach piaszczystych
  • dąb czerwony (Quercus rubra L.) - gatunek inwazyjny ze wschodu Ameryki Północnej, introdukowany przez leśników
  • dąb szypułkowy (Quercus robur L.) - Europa bez Północnej Skandynawii, Południowo-Wschodnia Azja, w Polsce pospolity
  • chaber bławatek (Centaurea cyanus L.) - Europa, Syberia Zachodnia, w Polsce pospolity chwast polny, tu celowo rozsiewany na pasie ziemi między chodnikiem, a ulicą i przy śmietniku
  • dziewanna kutnerowata (Verbascum phlomoides L.) - Europa Południowa i Środkowa i Południowa Azja, w Polsce gatunek rodzimy, dodaje klimatu temu ogrodowi, więc pojawiające się co jakiś czas siewki na obrzeżach trawnika zostają
  • jaskier ostry (Ranunculus acris L.) - kosmopolityczny, w Polsce pospolity
  • jaskier rozłogowy, j. rozesłany (Ranunculus repens L.), odmiana o pełnych kwiatach - Europa, Azja, Afryka Północna, zawleczony do Ameryki Północnej, Australii, Nowej Zelandii, na wyspy Makaronezji (Atlantyk, koło Afryki) i Maskareny (Ocean Indyjski, na prawo od Madagaskaru), w Polsce pospolity, ekspansywny - w ogrodzie został wypielony
  • klon jesionolistny (Acer negundo L.) - gatunek inwazyjny z Ameryki Północnej i Środkowej
  • klon zwyczajny, k. pospolity (Acer platanoides L.) - Europia Środkowa i Wschodnia oraz Południowo-Zachodnia Azja, gatunek inwazyjny we wschodniej częsci Ameryki Północnej (tępiony)
  • koniczyna biała, k. rozesłana (Trifolium repens L.) - Europa, Azja, Północna Afryka, rozprzestrzeniony w Australi, Nowej Zelandii i Ameryce Środkowej
  • koniczyna drobnogłówkowa (Trifolium dubium Sibth.) - Europa bez południowego wschodu, Azja Zachodnia, Afryka Północna, w  Polsce pospolita w prawie całym kraju
  • leszczyna pospolita (Corylus avellana L.) - rośnie dziko w Europie, Azji Mniejszej (do Kaukazu), w Polsce pospolita
  • mak polny (Papaver rhoeas L.) - pochodzenie prawdopodobnie śródziemnomorskie, występuje w całej Europie, zadomowiony w Polsce w całym kraju, tu rozsiewany na pasie ziemi między chodnikiem a ulicą i przy śmietniku
  • miechunka rozdęta (Physalis alkekengi) - Europa bez północnych rejonów, Azja o klimacie umiarkowanym ale też tropikalne Indie, zawleczony lub zbiegły z upraw w innych częściach Świata, przenióśł się z sąsiedniego ogrodu - uciążliwy, ekspansywny chwast
  • mniszek pospolity, m. lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) - okołobiegunowe obszary Euroazji, kosmopolityczny, w Polsce pospolity
  • nawłoć późna (Solidago gigantea Aiton) - do Europy przywieziony z Ameryki Północnej, gatunek inwazyjny, w Polsce pospolity
  • pióropusznik strusi (Matteuccia struthiopteris (L.) Todaro) - w Polsce północna granica zasięgu, objęty ochroną, w uprawie ekspansywny - w  ogrodzie jest tępiony
  • podbiał pospolity (Tussilago farfara L.) - Europa, większość Azji, Północno-Zachodnia Afryka, w Polsce pospolity
  • pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) - Europa, Azja, Afryka Północna, Ameryka Północna, zawleczona w inne rejony Świata, gatunek ruderalny
  • przetacznik macierzankowy (Veronica serpyllifolia) - Europa, w Polsce pospolity
  • przymiotno kanadyjskie (Erigeron canadensis L.) - Ameryka Północna i Środkowa, do Polski zawleczony przypadkiem i pospolity: niekwestionowany król podjazdów, chodników i wszelkich brukowanych powierzchni
  • psianka słodkogórz (Solanum dulcamara L.) - zasięg to Europa, Afryka Północna, zachodnie rejony Azji, zawleczona i zadomowiona w Ameryce Północnej, w Polsce pospolita
  • sałata kompasowa (Lactuca serriola L.) - jak wszystkie sałaty z umiarkowanego klimatu Europy i Azji, w Polsce pospolita
  • słonecznik bulwiasty, topinambur (Helianthus tuberosus L.) - Ameryka Północna, introdukowany w wielu rejonach Świata ze względu na jadalne bulwy, uznawany za gatunek inwazyjny, w Polsce również
  • szczawik zajęczy (Oxalis acetosella L.) - prawie cała Europa bez rejonów południowych, południowa Rosja, Kaukaz, Syberia, Japonia, Ameryka Południowa i Północna, w Polsce pospolity
  • tawlina jarzębolistna, sorbaria jarzębinowa, tawulec jarzębolistny (Sorbaria sorbifolia (L.) A.Br.) - Północna i Północno-wschodnia Azja, zawleczony do Europy i Ameryki Północnej, w Polsce bywa uprawiany, podobnie jak w przypadku miechunki ma tu miejsce inwazja z sąsiedniego, zaniedbanego ogrodu - też uciążliwa
  • włośnica zielona, dziki ber (Setaria viridis) - w Polsce pospolita na niżu i w górach

Gatunek synantropijny: gr. syn – razem, anthropos – człowiek, gatunek roślin (też zwierząt), który przystosował się do życia w środowisku przekształconym, związanym z osadnictwem człowieka lub z jego działalnością.

Gatunek inwazyjny: gatunek alochtoniczny (obcy), ekspansywny, który rozprzestrzenia się naturalnie lub z udziałem człowieka i stanowi zagrożenie dla fauny i flory danego ekosystemu, konkurując z gatunkami autochtonicznymi o niszę ekologiczną, a także przyczynia się do wyginięcia gatunków miejscowych.

Gatunek zawleczony: przypadkowo sprowadzony z innych części Świata i rozprzestrzeniający sie w środowisku danego obszaru.

Gatunek introdukowany: celowo sprowadzony z innych części Świata i rozprzestrzeniający sie w środowisku danego obszaru.

  • kąkol polny (<em>Agrostemma githago</em>)
  • babka zwyczajna. b. większa (<em>Plantago maior</em>)
  • bez czarny, dziki bez czarny (<em>Sambucus nigra</em>)
  • bluszczyk kurdybanek (<em>Glechoma hederacea</em>)
  • bluszczyk kurdybanek (<em>Glechoma hederacea</em>)
  • cynodon palczasty, trawa bermudzka, psi ząb palczasty (<em>Cynodon dactylon</em>)
  • dąb czerwony (<em>Quercus rubra</em>)
  • dąb szypułkowy (<em>Quercus robur</em>)
  • chaber bławatyk (<em>Centaurea cyanus</em>)
  • chaber bławatyk (<em>Centaurea cyanus</em>)
  • dziewanna kutnerowata (<em>Verbascum phlomoides</em>)
  • jaskier ostry (<em>Ranunculus acris</em>)
  • jaskier rozłogowy, j. rozesłany (<em>Ranunculus repens</em>), odmiana o pełnych kwiatach
  • klon jesionolistny (<em>Acer negundo</em>)
  • klon zwyczajny, k. pospolity (<em>Acer platanoides</em>)
  • koniczyna biała, k. rozesłana (<em>Trifolium repens</em>)
  • koniczyna drobnogłówkowa (<em>Trifolium dubium</em>)
  • leszczyna pospolita (<em>Corylus avellana</em>)
  • mak polny (<em>Papaver rhoeas</em>)
  • miechunka rozdęta (<em>Physalis alkekengi</em>)</li>
  • miechunka rozdęta (<em>Physalis alkekengi</em>)</li>
  • mniszek pospolity, m. lekarski (<em>Taraxacum officinale</em>)</li>
  • mniszek pospolity, m. lekarski (<em>Taraxacum officinale</em>)</li>
  • nawłoć późna (<em>Solidago gigantea</em>)</li>
  • pióropusznik strusi (<em>Matteuccia struthiopteris</em>)
  • podbiał pospolity (<em>Tussilago farfara</em>)
  • pokrzywa zwyczajna (<em>Urtica dioica</em>)
  • przetacznik macierzankowy (<em>Veronica serpyllifolia</em>)
  • przymiotno kanadyjskie (<em>Erigeron canadensis</em>)
  • Psianka słodkogórz (<em>Solanum dulcamara</em>)
  • sałata kompasowa (<em>Lactuca serriola</em>)
  • słonecznik bulwiasty, topinambur (<em>Helianthus tuberosus</em>)
  • słonecznik bulwiasty, topinambur (<em>Helianthus tuberosus</em>)
  • szczawik zajęczy (<em>Oxalis acetosella</em>)
  • tawlina jarzębolistna, t. jarzębinowa, sorbaria jarzębinowa, tawulec jarzębolistny (<em>Sorbaria sorbifolia</em>)
  • podziemne pędy sorbarii
  • włośnica zielona, dziki ber (<em>Setaria viridis</em>)

Ogród w praktyce - chwasty