grafika menu

OGRÓDek



Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis Mill.)

Rodzina: jaskrowate (Ranunculaceae)

Zasięg występowania przylaszczki obejmuje prawie całą Europę i Daleki Wschód (Korea, Japonia). W Polsce jej naturalne stanowiska zlokalizowane są w żyznych lasach liściastych. Jest uprawiana jako roślina ozdobna i w związku z tym, aby zabezpieczyć okazy rosnące na swych naturalnych stanowiskach przed zrywaniem kwiatów na bukiety lub pozyskiwaniem do ogrodów została objeta ścisłą ochroną. Łacińską nazwę wywiedziono od hepar – wątroba, co ma wskazywać na podobieństwo liści do płatów wątroby.

Łodyga przekształcona w niewielkie, walcowate, zwłókniałe kłącze zegłębione nieznacznie pod ziemią. Z nasady łusek umieszczonych na szczycie kłącza wytastają liście oraz owłosione głąbiki, a znich kwiaty.

Skórzasta, trójklapowa, całobrzega, u nasady sercowata blaszka liściowa, osadzona na długim ogonku, jest w stanie przetrwać zimę, za młodu jasnozielona - z czasem ciemnieje i traci włoski, stając się gładka.

Kwiaty pojawiają się przed rozwinięciem się liści wczesną wiosną: niebiesko-fioletowe u postaci typowej, choć bywają odmiany o kwiatach różowych czasem białych. Zarówno kwiat (o różnej liczbie płatków i zawierający wiele spiralnie ułożonych słupków i pręcików), jak i owoc (zbiorowy) jest wsparty na pozornym kielichu utworzonym z listków podkwiatowych.

Owocem jest niełupka zaopatrzona w niewielkie ciałko tłuszczowe (np. "pestka" słonecznika lub to, co jest podczepione do "dmuchawca" mniszka lekarskiego to niełupka). W naturze przylaszczkę rozsiewają mrówki, roznosząc owoce.

Roślina trująca, w przeszłóści była stosowana w lecznictwie (kształt liści traktowano np. jako znak od boga wszkazujący na jej lecznicze działanie na wątrobę. Obecnie nie ma znaczenia farmakologicznego ze względu na obecność substsncji toksycznych.

W krajach skandynawskich jest używana jako symbol regionów (Norwegia, Finlandia) i partii (Szwecja), na Litwie jest popularnym motywem na wyrobach rękodzieła ludowego.

Stanowisko do uprawy powinno być wilgotne, żyzne i próchnicze oraz częściowo zacienione (w słońcu rośnie jednak podłoże nie może przesychać).

  • przylaszczka
  • przylaszczka
  • przylaszczka
  • przylaszczka
  • początek kwitnienia odmiany o typowych kwiatach
  • początek kwitnienia odmiany o typowych kwiatach
  • w pełni kwitnienia
  • odmiana o kwiatach purpurowych
  • pojedynczy kwiat odmiany purpurowej
  • dojrzewające owocostany
  • owocostan z bliska
  • ponad dziesięcioletni okaz odmiany typowej
  • siewki po pięciu latach
  • siewki
  • siewki

Gatunki - przylaszczka